لباس کردی یکی از قدیمیترین و زیباترین پوشاک محسوب میشود که قدمت آن به دوران هخامنشی برمیگردد. رنگها، تزئینات و دستدوزیهای پوشاک مردان و زنان کردی تمامی طراحان لباس را متحیر کرده است.
کردهای غیور کشور ایران آداب و رسوم خاصی در پوشیدن لباسهایشان دارند؛ بستن شال کمر و یا روسری نمونهای از آن است.
تحقیق و مطالعه دربارهی پوشاک اصیل ایرانی، از واجبات همهی ماست. این مقاله شما را با آداب و رسوم لباس محلی شهر کردستان آشنا خواهد کرد.
تاریخچه لباس اصیل کردی
از زمان هخامنشیان پوشاک کردستان مرسوم شد و همهی مسافران تنها لباسهای کردی بر تن میکردند. این روزها رنگها و تزئینات بیشتری به لباسهای مردان و زنان کردستان اضافه شده اما خوشبختانه هنوز اصالت و سنت قدیم خود را حفظ کرده است. به دلیل طرحها و نقشهای خاص به کار رفته، پوشاک کردستان در جشنواره بینالمللی پوشاک رتبهی اول را کسب نمود.
حقایقی دربارهی لباس زنان کردی
نحوهی دوخت و طراحی لباس، نشان دهندهی فرهنگ و باورهای آن منطقه از ایران است. پوشاک کردی زنانه براساس باورهای رایج مردم این شهر طراحی میشوند. حفظ و اجرای سنت در پوشاک مردم کردستان از اهمیت بالایی برخوردار است و آنها خواستار انتقال این فرهنگ به نسلهای آیندهی خود هستند.
جنس پوشاک کردی زنانه حریر، مخمل، تور و ساتن بوده که با پولک دوزی، ملیله دوزی، سنگ دوزی، منجوق دوزی و ... تزئین شدهاند. زنان کرد همیشه آراسته و زیبا هستند و در تمام مجالس و مهمانیهایشان لباسهای مجللی بر تن میکنند.
چند نمونه از بخشهای مختلف پوشاک زنان کرد
بخشهای اصلی لباس آنها تن پوش، سرپوش و زیورهای زنان کرد نام دارند.
جافی یا درپه چیست؟
جافی و درپه شلوارهای گشاد و راحتی هستند که در آنها پارچههای نرمی به کار رفته است. تفاوت جافی و درپه در ساق پاست، درپه گشادتر از جافی دوخته میشود.
پیراهن کوا کراس:
لباسی بلند و گشاد است که با ملیله دوزی و منجوق دوزی تزئین شدهاند. بانوان کردی در مجالس و مهمانیها از پیراهن کوا کراس استفاده میکنند.
لچک:
روسری کوچک و سه گوشی است که با سنجاق به کلاه وصل میشوند.
کلنجه:
جلیقهی کوتاهی است که بانوان کردی روی لباسهای خود میپوشند. روی این جلیقه ملیله دوزی، پولک دوزی شده است و از آن در مجالس و مهمانیهای خود استفاده میکنند.
کلکه:
روسریهایی زیبا هستند که با رشتههای بلند و ملیله دوزی تزئین شدهاند.
هه وری یا کلاتی:
روسریهای چهارگوش به رنگهای قرمز و سفید هستند که عروسهای کرد در مراسم خود از آن استفاده میکنند.
شگفتیهایی از زیورآلات بانوان کردی:
طراحان لباس کردی از سکههای طلایی برای تزئین لباسهای خود استفاده میکنند و در حاشیه پوشاک بانوان، نوارهایی زیبا میدوزند.
موره، مهرههای رنگی هستند که در سرپوش استفاده میشود و کمک میکنند تا کلاه ثابت نگه داشته شوند. البته برای نگهداشتن کلاه از «ژیر چناکه» و «په لکه» استفاده میکنند که با سکههای طلایی و مهرههای آبی و سیاه در هم تنیده میشوند.
گردنبند زینتی زنان کرد، ملوینک است که مدلهای مختلفی دارد: دل ربا متشکل از یاقوت و مهرههای کوچک، شیلان ترکیبی از مهرههای رنگی بزرگ و کوچک، خشل و خاو متشکل از گیاهان معطر یا کهربا و شه وگ که ترکیبی از مهرههای سیاه کوچک و بزرگ هستند. استفاده از این گردنبندها زیبایی زنان کرد را دو چندان میکنند.
از دیگر زیورآلات کردیها، گواره یا گوشوارههای طلا یا دست ساز، بازوبندهای تزئین شده (بازی بن)، خرخال یا النگو، کلکه وانه یا انگشتر هستند که بانوان کرد از آنها به صورت روزانه استفاده میکنند. همچنین در گذشته زنان کردستان کمربندهای زینتی از جنس نقره به دور خود میبستند که این روزها دیگر مرسوم نیست.
سخن پایانی
طراحی و دوخت لباس کردی در جهان مقام اول را گرفته است. طرح و رنگهایی که در پوشاک آنها استفاده میشود، هویت مردمان و بانوان آن را نشان میدهد. بنابراین ما وظیفه داریم که این سنتهای اصیل ایرانی را دست نخورده به آیندگان تقدیم کنیم تا تاریخ باارزش سرزمینمان هیچگاه به فراموشی سپره نشود.